 | Strona: 1 / 1 strony: [1] |
NOTATKI Z WYKŁADÓW!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! |  |
| | | | Magda | 14.04.2008 23:36:44 | 
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100293
Od: 2007-10-20
| DEMOGRAFIA SPOŁECZNA | | | | | Magda | 14.04.2008 23:37:13 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100294
Od: 2007-10-20
| DEMOGRAFIA SPOŁECZNA
Co to jest demografia?
Słowo pochodzenia greckiego, opis ludności. Opis populacji (ludność zamieszkująca określone terytorium).
- ustalenie stanu ilościowego ludności
- struktury ludności (wg płci, wieku), stan cywilny, zgony
- ruch wędrówkowy (migracje)
Nauka społeczna. Demografia formalna i opisowa. Intensywny rozwój II połowa XX wieku. Pierwsza instytucja, która zajęła się badaniami demograficznymi 1928r. pierwszy instytut – 1945r. pierwsze statystyki po II wojnie światowej (roczniki). (1981r – w Europie powstała I instytucja do spraw Europejskich).
Do 1956r zakazane badania demograficzne w państwach komunistycznych. W Polsce pierwsze badania w 1962r, a w 1964 pierwszy rocznik statystyczny.
Populacja – ludność zamieszkująca określone terytorium.
Stan – w danym momencie.
Ludność stała – która na stałe mieszka w danym miejscu, bądź wyjechała na okres maksymalnie 2 miesięcy.
Ludność praktycznie zamieszkała – w danym miejscu znajduje w czasie spisu.
Rezydenci – w danym miejscu przebywają co najmniej 12 miesięcy.
Struktura ludności – podział jakiejś całości, w % np. struktura wg płci, wg wieku.
Dynamika ludności – kształtuje się pod wpływem rozrodczości, umieralności oraz migracji.
Rozwój falowy – ludność jak gospodarka, okresy niżu i wyżu. Podlegają narody, które przeszły kataklizmy wojenne.
Rodzina – osoby spokrewnione, adoptowane dzieci.
Gospodarstwo domowe – wszystkie osoby żyjące we wspólnym mieszkaniu.
Kategoria demografii – dzielą się na:
1. cechy populacji (płeć, wiek, stan cywilny)
- przynależność terytorialna
- przynależność do danej kohorty.
2. zdarzenia bądź zjawiska ludnościowe: zawarcie małżeństwa, rozwiązanie małżeństwa, ciąża, poród, urodzenia żywe, zgony, napływ i odpływ migracyjny, przyrost ludności.
3. procesy demograficzne:
- stworzenie się społeczeństw w wyniku zmiany struktury wiekowej
- procesy urbanizacyjne (zmiana stylu życia)
- małżeńskość
- rozrodczość
- umieralność
- mobilność terytorialna
- reprodukcja ludności – to jest proces odtwarzania w określonym czasie stanu liczebnego i struktury demograficznej.
Sposoby pozyskiwania materiałów wyjściowych.
1. rejestry ludności
2. spisy ludności
3. badania sondażowe na grupy losowo wybranej
4. badania monograficzne
Rejestry – informacje zbierane dla potrzeb administracyjnych, obowiązkowe, aktualne, powszechne, ciągłość informacji. Zgony, urodzenia, wyjazdy, przyjazdy. Księgi stanu cywilnego (akt urodzenia), meldunkowe, centralne i lokalne rejestry.
Spisy – spis powszechny, imienny. Teoretycznie co 10 lat. Musi się odbyć w krótkim czasie, periodyczność.
Mikrospisy – między głównymi spisami (osoby są losowane). Weryfikacja wcześniejszego spisu. Duży spis po raz pierwszy w Szwecji.
Przyrost naturalny – różnica między liczbą urodzonych a liczbą zgonów w ciągu roku kalendarzowego na określonym terytorium.
Przyrost rzeczywisty – różnica między liczbą urodzonych a liczbą zgonów, do której dodany jest bilans migracyjny w roku w roku kalendarzowym na określonym terytorium.
Stopa przyrostu naturalnego – przyrost naturalny na 1000 mieszkańców – w promilach, na 100 w %.
Ubytek rzeczywisty ludności – spadek liczby ludności.
Zastępowalność pokoleń – pokolenie dzieci odpowiada pokoleniu rodziców. Liczba córek równa liczbie matek. 2% = przyrost. Statystyczna kobieta na statystyczną dwójkę.
Stosunek państw wobec przyrostu naturalnego
- Martus – ograniczenie długości życia (szkodliwe warunki itp.)
- teoria socjologiczna – członek ma zakodowane cechy ambicji, pozycji społecznej. Samoregulacja przyrostu naturalnego.
- teoria optymalnego zaludnienia
- Simon – (lata 70-80) np. standard życia rośnie pomimo przyrostu ludności, stan środowiska ulega poprawie.
Przejście demograficzne.
PUIERWSZE PRZEJŚCIE DEMOGRAFICZNE
Ekuneua – obszar zamieszkały przez człowieka.
Przejście demograficzne – początek charakteryzuje się znaczną zmianą wskaźników rodności i umieralności.
I Faza – rewolucja agrarna (90 % ludności na terenach wiejskich). Mały zwrot liczby ludności. Duża liczba urodzeń, duża liczba zgonów. XVII w.
II Faza – rozwój przemysłu, medycyny. Pohamowana ilość zgonów. Przyrost naturalny.
III Faza – duży przyrost naturalny. XVIII w eksplozja demograficzna w Europie.
Wskaźnik urodzeń zaczął maleć, co za tym idzie, wskaźnik umieralności również.
Lata 30 – krach gospodarczy – spadek przyrostu naturalnego (Stany Zjednoczone)
Kraje rozwijające się. Korea Płn i Chiny ¾ przejścia. Indie, Irak i Iran – ½.
Pakistan, Nepal, Jordania, Buton, Afganistan – początek.
Najbardziej zacofane są kraje afrykańskie - późno przeszły proces dekolonizacji. W Afryce po II wojnie światowej tylko 4 kraje niepodległe – Egipt, Iberia, Etiopia, RPA. RPA w 1990r. produkt krajowy brutto porównywalny do naszego, teraz my mamy trzykrotnie większy.
W Afryce – niski poziom edukacji, klęski żywiołowe, wojny etniczne, niski wiek zawierania małżeństwa. Wojna w Sudanie (teraz, katolicy i muzułmanie). Choroby, zwłaszcza AIDS.
Chiny – polityka jednego dziecka (poza Tybetańczykami), podniesienie wieku, kiedy można wziąć ślub.
Indonezja – samoczynnie spada czynnik.
Indie – edukacja.
1. przejście polega na radykalnym obniżeniu w pierwszej kolejności współ. Zgony a w drugiej wsp. urodzeń.
2. dochodzi do ogromnego przyrostu naturalnego, a następnie jego powodem spadku.
3. tradycyjna reprodukcja zastępowana jest nowoczesną, czyli oszczędną.
4. w trakcie przejścia na miejsce zmiana regulatora reprodukcji ludności oraz równowagi między środowiskiem i liczebnością populacji. Początkowo były to uwarunkowania przyrodnicze, dziś społeczne. W konsekwencji zmniejsza się dzietność, wydłuża czas życia, wyrównują proporcje pomiędzy wiekowymi grupami populacji.
Regulatory długości życia w fazach:
1. plagi
2. faza chorób zakaźnych i pasożytniczych
3. faza chorób zwyrodnieniowych (np. nowotwory, układu krążenia)
4. faza chorób związanych z wiekiem podeszłym
DRUGIE PRZEJŚCIE DEMOGRAFICZNE
Zaczyna się kiedy przyrost naturalny nie gwarantuje zastępowalności pokoleń.
Procesy imigracyjne się uaktywniają. Równoważą ujemny przyrost naturalny. Zrównoważoną reprodukcję społeczną zapewniają:
Dzietność – statystyczna kobieta ma dziś 2.6. w roku 2050 będzie miała 2.
Co wpływa?
- tworzenie i rozpad związków
- wiek inicjacji seksualnej
- celibat
- czas poza związkami seksualnymi
- abstynencja
- płodność i bezpłodność
- antykoncepcja
- pochodzenie społeczne matki
Przyczyny niskiej dzietności w krajach europejskich:
- rozwój procesów urbanizacyjnych
- coraz mniejszy udział potencjalnych rodzicielek (Szwecja, Włochy)
- coraz późniejszy wiek matek, rodzących pierwsze dziecko
- wysokie koszty wychowania i wykształcenia
- coraz więcej osób cierpi na bezpłodność
- powszechnie wykorzystywane środki antykoncepcji
- awans zawodowy babci
- transformacja polityczno – gospodarcza (przejście ustrojowe)
- droższa służba zdrowia (płatna)
Skutki implozji:
- zmiana struktury wieku, społeczność starzeje się
- dominacja jedynaków
- życie bez krewnych
- zmiany strukturalne przy wykształceniu przyszłych lekarzy, procesów urbanizacyjnych
Następstwa eksplozji demograficznej:
- obniżenie się standardu życia
- brak odpowiednio rozwiniętej struktury technicznej i społecznej
- ludność rozwija się na terenach wiejskich, bezrobocie agrarne
- migracje do miast
- slumsy wokół miast
- tania i liczna siła robocza
- tworzenie się napięć społecznych
- kraje te stają się zagrożeniem dla pożarku świata (terroryzm, środki na zbrojenia)
Faza Stopa urodzeń % Stopa zgonów % Przyrost naturalny % Dzietność kobiet Długość życia Wiek społeczny
I 50-60 50-60 0 > 6 20-45 Młode
II 50-60 20-30 20-30 >6 45-50 Młode
III 35-45 15-25 10-20 4-5 50-55 Dojrzałe
IV 10-20 10-15 2-10 >2 55-65 Starzejące się
V < 10 < 10 0 <2 >65 Stare
Wartości stopy przyrostu naturalnego:
30% i więcej
Np. Uganda, Jemen, Madagaskar, Oman
26% - 30%
Np. Kongo, Czad, Mauretania, Somalia, Gwinea, Liberia.
Poniżej wartości zerowej
Np. Polska, Grecja, Niemcy, Czechy, Chorwacja, Austria, Rumunia, Włochy, Rosja, Bułgaria, RPA.
Cykle migracyjne.
Procesy migracyjne – poza granice. Wewnętrzne i zewnetrzene.
Wewnętrzne – Ameryka, statystyczny Amerykanin 10-11 razy zmienia miejsce zamieszkania. W USA 30 % najmłodszych bierze w tym udział. Duża aktywność do 45 roku życia. Ostatnie lata życia też roścnie.
Chiny – celowe zasiedlanie Tybetu.
4 współczynniki służące do określenia aktywności:
1. napływu wędrownego – w liczniku liczba osób przybyłych na pobyt stały w określonym czasie S, w mianowniku średnia liczba mieszkańców danej jednostki administracyjnej M razy 1000. S/M x 1000
2. odpływu wędrówkowego – w liczniku liczba osób, które wyjechały na stałe w okresie 1 roku W/M x 1000
3. przyrostu wędrówkowego – w liczniku różnica osób, które przybyły i osób, które wyjechały w określonym czasie. S-W/M x 1000
4. ubytku wędrówkowego – w liczniku różnica osób, które wyjechały i przybyły w określonym czasie. W-S/M x 1000
5. * wskaźnik efektywności migracji – w liczniku różnica pomiędzy osobami, które wyjechały i przyjechały, do sumy tych w określonym czasie. W-S/W+S x 1000
Migracje zewnętrzne. Kilka kategorii:
- imigranci – przybyli na stałe, aby się osiedlić
- na czas określony
- uchodźcy
- azylanci
- turyści.
Przyczyny procesów migracyjnych:
- praca
- wojny (np. II wojna światowa - Niemcy – emigracje)
- przyczyny związane z fanatyzmem religijnym, brak tolerancji religijnej
- kolonizacja i dekolonizacja
- zmiana granic
- powstawanie nowych państw (np. Izrael)
- zasiedlanie terenów, gdzie odkryto złoża (np. Alaska)
- powody ekologiczne np. negatywna zmiana warunków życia środowiskowego lub skażenie terenu (np. Czarnobyl)
Migracje okresowe – każdego roku ponad 2 miliony studiuje poza granicami oraz turyści.
Turystyka:
- wypoczynkowa
- poznawcza
- handlowa
- zdrowotna
- kongresowa
- pielgrzymkowa
- agroturystyczna
- kwalifikacyjna
- poznanie kultury, tradycji
- biznesowa.
Przemiany procesów migracyjnych w poszczególnych fazach przejścia demograficznego.
| | | | | Magda | 14.04.2008 23:37:32 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100295
Od: 2007-10-20
| METODY BADAŃ SPOŁECZNYCH | | | | | Magda | 14.04.2008 23:37:45 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100296
Od: 2007-10-20
| METODY BADAŃ SPOŁECZNYCH
Proces badawczy
Proces składa się z: teoretycznego przygotowania się (bibliografia) – analiza danego zagadnienia – dokonać analizy faktów związanych z zagadnieniem (jakie już istnieją) – musi się dokonać odpowiednia konstrukcja narzędzi badawczych – realizacja badania w terenie – obróbka zebranych danych, materiałów – po badaniu proces wnioskowania (co z tego wyszło) z otrzymanych danych – raport.
Po co badamy?
- Chcemy poznać pewną rzeczywistość.
- Aby lepiej kształtować, ulepszać, prognozować rzeczywistość społeczną.
- Służą do tego, aby rozwijać teorię.
- Cele praktyczne, praktyka społeczna, cele utylitarne.
Co badamy?
- Zbiorowości społeczne (klasy, grupy, ludności)
- Wspólne cechy i interes
- Instytucje społeczne, twory prawne
- Procesy i zjawiska społeczne (np. ruchliwość społeczną)
- Emigracje i imigracje
- Konflikty społeczne (np. patologie)
- Postawy społeczne ( np. wobec religii)
- Twory życia materialnego i idei
Przedmiot badania
Mogą być:
- zbiorowości lub zjawiska
Musi zawierać:
- zakres terytorialny oraz czas, okres
Podejścia do przedmiotu badania
- Badamy zbiorowość dla niej samej
- Badamy daną zbiorowość jako reprezentację dla danych zjawisk
Problematyka badawcza
- Wyczerpujące przedstawienie pytań związanym z danym zjawiskiem. Zwarty, logiczny blok pytań. Posługujemy się zmiennymi.
Zmienne – cechy lub właściwości badanych przedmiotów, zjawisk lub procesów. Operujemy rodzajami:
1 zmienne ilościowe - opisują właściwości mierzalne (np. ile? Kto?)
2 zmienne jakościowe – opisują zjawiska niemierzalne (np. styl zachowania, jak być kulturalnym)
3 zmienne wyjaśniane (zależne) – wyjaśniamy poprzez inne zmienne ilościowe i jakościowe
4 zmienne wyjaśniające (niezależne) – służą jako miary inny zjawisk, procesów (np. wiek, płeć). Mogą być zmiennymi wyjaśnianymi.
Cele badań
Badania opisowe i inne wyjaśniające.
Opisowe – tylko opisują badaną rzeczywistość np. jakie panują tendencje w upodobaniach Polaków po latach..?
Wyjaśniające – na bazie danych odpowiadają, dlaczego tak się dzieje
Jak podchodzić do badania
Koncepcja badania głębokiego i rozległego. Jak głęboko czy jak płytko drążyć dane zjawisko..? Jakiemu celowi mają służyć badania..?
Problem społeczny a problem badawczy
Nie ma kryterium co by wyznaczało co jest ważne, a co nie. Praktyka i czas pokazują czy coś było ważne. Problemy społeczne są faktami społecznymi, np. problem demograficzny w Polsce za 20 lat.
Problem badawczy – cos co jest przedmiotem wysiłków badawczych, może być problemem społecznym.
Ustalanie problemu badawczego, co należy uwzględnić:
1. Czy istnieje teoretyczna zasadność problemu?
2. Jaka jest specyfika badania, co w nim jest zasadnego?
3. Jakie będą konsekwencje badania?
4. Walory poznawcze badania, co wnosi dane badanie?
5. Nowość, unikatowość badania.
Konkretyzacja problemu.
Należy podchodzić do badania metodą naukową, obiektywnie, nie emocjonalnie, nie ideologicznie.
Badanie nie powinno być za czymś lub przeciw czemuś, musi być neutralne – naukowe.
Badania powinny wynikać z motywacji pragmatycznej lub z pobudek poznawczych, merytorycznych.
Proces badawczy
Istotnym elementem są założenia badawcze, obok celów badania są tymi ,wokół których toczy się ogół badania. Z góry przyjęte tezy dotyczące badanej rzeczywistości, ocena czy uda się ukończyć badania.
1. ogólny cel badania (opis)
2. charakterystyka danego przedmiotu badania
3. uzasadnienie potrzeby danego badania
4. wielkość próby badania (ile osób? Jaka grupa?)
5. hipotezy badawcze (logiczne badania)
6. wskaźniki, miary potrzebne do weryfikacji hipotez
Projekt, plan badań
- dokładnie opracowana próba badawcza (co? Kogo? Na jakim terenie? Jaka liczba?)
- określenie metod, technik badawczych. Narzędzia badawcze
- ustalenie czasu badań i poszczególnych etapów. Harmonogram badań
- kosztorys badań
- zaplanować w jakiej formie ma być opisany raport
Ustalenie realności badania, czy podołamy celowi?
- ilu ankieterów, czy są doświadczeni, rzetelni?
- możliwość poruszania się po terenie. Dostęp do danych
- możliwość obróbki danych
Problematyka hipotezy
Hipotezy SA punktem wyjścia do wszelkich badań.
Hipotezy – przypuszczenia, domysły prowizoryczne, dla wyjaśnienia czegoś co należy sprawdzić. Można ją obalić lub potwierdzić. To pytania zaczynające się od „czy”. Nie jest tezą.
Teza – to pewne twierdzenie, dla którego przedstawia się jakieś uzasadnienie. Rodzaj prawa.
Hipotezy – są to stwierdzenia zachodzące w różnych związkach np. między wykształceniem a postawą lub analizy wieloczynnikowe.
Weryfikacja hipotez pomiędzy wieloma zmiennymi jest trudniejsza. Nie każda hipoteza jest przydatna.
Zasady konstrukcji hipotez badawczych:
- muszą mieć wartość poznawczą, naukową.
1. takie, które są nowe, wskazują na nieznane dotąd aspekty
2. powinny być na tyle ogólne, aby obejmowały swoim zasięgiem wszystkie fakty, procesy, zjawiska, którego dotyczą. Nie powinny dotyczyć pojedynczych zjawisk
3. pojęciowo jasne i wyraźne w ostrych terminach. Nie używać terminów rozciągłych.
4. empirycznie sprawdzalne, dające się zweryfikować
5. nie powinny być banałem ani frazesem
6. powinny być logiczne, wolne od wewnętrznej sprzeczności
7. powinny stanowić o związkach trwałych, powtarzalnych, zachodzących zawsze
Rodzaje hipotez:
1 ogólne – stwierdzenia ogólne, typowe, wyjściowe
2 robocze, szczegółowe – obudowują hipotezy ogólne, pozwalają je zweryfikować
Definicje używane w badaniach socjologicznych
Def. Nominalna – określa, precyzuje znaczenie używalnych pojęć
Def. Realne – określa rzecz samą w sobie
Def. Operacyjne – określają badane zjawisko definicjami
Tworzenie hipotez
Jest procesem twórczym. Proces stawiania mądrych pytań. Precyzja sformułowania. Proces projektowania.
Etapy:
1. proces wysnuwania wniosku hipotetycznego z tego co już jest, z istniejących teorii.
2. odkrywanie hipotezy na podstawie statystyki.
3. to swoiste wczuwanie się w badających i sytuację społeczną.
4. codzienna praktyka i osobiste doświadczenia skłaniają do badania.
Ważna weryfikacja.
Wskaźniki
Określona technika zadawanych pytań.
Pozwalają mierzyć zjawiska społeczne, które nie poddają się bezpośredniej obserwacji.
Wskaźniki empiryczne – sygnalizuje namacalne występowanie jakiś cech w danym zjawisku.
Empiryczne wskaźniki cząstkowe – poszukiwanie wielu cech, które opisują jedno zjawisko.
Pozwalają na badanie, opis, mierzenie społecznej rzeczywistości i zachodzących w niej przeobrażeń.
Ujawniają empiryczne niedostępne właściwości różnych przedmiotów i umożliwiają wyciąganie określonych wniosków o badanych zjawiskach. Są to jednostki miary, charakteryzują istniejący stan jakiś procesów społecznych.
Wskaźnik – jakaś cecha jest wskaźnikiem innej cechy, jeżeli istnieją między nimi jakiekolwiek trwałe związki o charakterze logicznych, rzeczowych lub statystycznych.
- wskaźnik inferencyjny i definicyjny (Nowak)
Wskaźnikami mogą być tylko zmienne mierzalne, dostępne empirycznie.
Badania całościowe i badania reprezentatywne.
Dwie metody prowadzenia badań.
Badania całościowe.
Kiedy badamy wszystkich respondentów lub instytucje w ściśle określonej populacji. Mało liczne grupy, ale są wyjątki (np. ogólno krajowe referenda). Mogą mieć możliwość uczestniczenia wszyscy obywatele, bądź członkowie danej populacji. Każdy ma jednakową wartość poznawczą. Zalety: poznajemy opinie całej interesującej nas populacji.
To, jakie badanie przeprowadzimy, decydują pewne czynniki:
1. cel badania
2. wielkość próby badawczej
3. możliwość dot. Adresografii
4. środki finansowe i czas
Cel badania:
w zależności od tego jaka jest waga celu.
Wielkość założonej próby badawczej:
W zależności od liczby.
Możliwości dotyczące adresografii respondentów:
Gdy mamy wszystkie adresy – całościowe.
Środki finansowe i czas:
Wyliczenie czy stać nas na dane badanie. Kosztorys. Określony czas, harmonogram.
Próby badawcze: (źródła pozyskiwania):
1. PESEL
2. dane ze spisów powszechnych GUS (regon)
3. listy wyborcze
Próba MATKA – duże próby. Losowanie dużej ilości reprezentantów. Od 15 roku życia.
Małe próby badawcze: kartoteki firm, książki telefoniczne.
Badania metodą reprezentatywną.
(do badań sondażowych, opinii, przekonań)
Grupa powinna być zgodna ze strukturą reprezentacji.
Techniki doboru prób.
PROBABILISTYCZNE – losowe
NIEPROBABILISTYCZNE – nie losowe
NIEPROBABILISTYCZNE
Każdą grupę dobieramy ze względu na cel badania. Wyniki nie upoważniają do określania rachunku prawdopodobieństwa. Członkowie nie maja równych szans wejścia do badania. Dobór dokonywany metodą chybił trafił. Nie można ich uogólniać na szersza populację.
Techniki doboru grup:
1. próby dobierane na dowolnych zasadach (dobór przypadkowy). Gdy potrzebujemy wyników do prób pilotażowych.
2. dobór celowy. Taki dobór, w którym dobór istnieje w taki sposób, w oparciu o pewne cechy respondentów. Badacz wskazuje kogo bada. Gdy znamy pewne teorie, zjawiska, statystyki, opinie ekspertów. Musimy mieć wstępnie dużo informacji na temat badanej populacji. Sprecyzowanie kryteriów, które powinni spełniać respondenci. Zaleta: niskie koszty, prosty sposób realizacji badania, szybkość. Wada: duży subiektywizm w doborze respondentów.
3. dobór kwotowy – polega na strukturalizowaniu próby, wg. Kilku cech, których rozkłady badanej populacji jest znany. Wg cech: płci, wieku, pochodzenia, wykształcenia. Pozwala na uzyskanie założonej próby wg tych wcześniej zaplanowanych parametrów. Ma być zgodna ze strukturą, z której pochodzi. Traktuje się jako zbliżoną do prób losowych. Gdy dobieramy taką próbę, która charakteryzuje się takimi samymi cechami.
Sposób realizacji.
- należy określić charakterystykę próby, jej strukturę
- należy dokonać podziału ustalonych kwot.
Musimy znać dokładną statystykę w badanej strukturze. Zalety: możemy ją stosować, niskie koszty, mała czasochłonność. Bardzo często stosowana. Wady: nie sposób znać wszystkich parametrów badanej populacji, subiektywność ankieterów (np. miejsce badania). Nieuczciwość ankieterów, nie jesteśmy w stanie ocenić statystycznej reprezentatywności grupy.
4. metodą kuli śniegowej.
Nie ma danych na temat grupy, którą chcemy zbadać. Aby zidentyfikować kilka osób z grupy, która nas interesuje i zrobić z nimi wywiad. Później te osoby dają namiary na znane im osoby z tej grupy. Zaleta: pozwala zbadać niszowe środowiska (narkomani, bezdomni). Wada: wadą jest brak formalnego określenia jej reprezentatywności. Nie można uogólniać wyników. Opinia może być honogeniczna, nie jest zróżnicowana.
PROBABILISTYCZNE
Losowanie probabilistyczne (na zasadzie rachunku prawdopodobieństwa)
Losowa technika tworzenia prób. Stosujemy taki mechanizm, aby każda jednostka miała taką samą szansę wejścia do próby. Musimy losować ze zbioru. Stosujemy, gdy badana zbiorowość jest bardzo liczna. Znaczenie ilościowe i jakościowe. Próba reprezentatywna tylko wówczas, gdy jest takim podzbiorem wiernie odpowiada temu zbiorowi, z którego została pobrana. Jest miniatura, modelem próby, z której została wylosowana.
Warunki brzegowe reprezent. próby:
- każda jednostka ma te same szanse na pojawienie się w próbie
- badacz musi dla każdej jednostki wyliczyć, jakie jest prawdopodobieństwo, że znajdzie się w tej próbie.
Co daje?
1. pobieranie danych w stosunkowo krótkim czasie
2. zmniejszają koszty badania
3. możliwość dokładnego przeprowadzenia badań z dużym prawdopodobieństwem.
Wnioski ważne dla całego zbioru. Można uogólniać.
Co kształtuje wielkość próbki?
1. stopień różnorodności zbiorowości, którą chcemy badać
2. ilość kategorii statystycznych – cech
3. stopień dokładności i pewności
Techniki losowania probabilistycznego.
1. losowanie proste – każda osoba ze zbioru ma taką samą szansę. Typowa próba losowań. Wnioski dają statystyczne wnioskowania. Losujemy za pomocą tablic liczb losowych. Schemat: prosty, dobór losowy. Losowanie z algorytmów: może zawierać błędy systematyczne. Wady: wysokie koszty, wysokie koszta ankietowania, czasochłonność, duże ryzyko popełniania błędów.
2. losowanie systematyczne – bardziej specjalistyczne losowanie. Opiera się na etapach:
- ustalenia interwału losowania – warstwy – z każdego interwału losujemy po jednym. Warunek: jednostki losowania musza być uporządkowane. Badania opinii społecznej np. w trakcie wyborów. Stosunkowo dokładny proces. Różnica 2-3%. Czasami rozrzut 20% (błędnie).
3. losowanie warstwowe (grupowe) – w sytuacjach, gdy zachodzi obawa zbytniego rozproszenia próby.
I badaną populację dzieli się na warstwy (subpopulacje)
II z tych warstw losuje się techniką prostą elementy próby.
Polega na podziale populacji na szereg grup lub kategorii, a następnie losowanie z każdej z grup, kategorii – niezależnych prób.
Warstwa – część populacji wyodrębniona wg jednego kryterium lub kilku cech. Tych cech powinno być nie dużo, nie więcej niż 6.
Aby całą badaną zbiorowość – wyodrębnić różne kategorie jednostek. Warstwy muszą być między sobą silnie zróżnicowane. Wewnątrz warstwy silna honogeniczność. Warstwy musza być rozłączne i wyczerpujące. Dobrze zdefiniować cechy do warstwowania. Dobrze znać strukturę badanej populacji, liczebność danej warstwy, aby losowania były proporcjonalne. Potrzebne, aby można było dwoma metodami:
- proporcjonalna – aldeacja próby
- nieproporcjonalna (równomierne)
Aldeacja proporcjonalna – każda warstwa na reprezentację proporcjonalną do swego udziału. Zalety: występuje udział każdej warstwy w próbie, powoduje większą dokładność oszacowań. Gdy duże zbiorowości. Nie ma dokładnych informacji o badanym środowisku. Taki sam procent.
Aldeacja równomierna – z każdej warstwy losuje się taką samą liczbę, a nie procent. Niezależnie od wielkości warstw.
4. losowanie wielowarstwowe – gdy brakuje wystarczających danych, aby zastosować inną technikę. Prowadzi, że próba jest skondensowana, a nie rozproszona. Mało kosztowna.
Wszyscy wylosowani lub dobrani respondenci muszą udzielić odpowiedzi.
Próby zapasowe – gdy trzeba. Można uogólniać całą zbiorowość, po jakimś czasie badać pewne procesy, ich dynamikę.
| | | | | Magda | 14.04.2008 23:38:05 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100297
Od: 2007-10-20
| Mikrostruktury społeczne. | | | | | Magda | 14.04.2008 23:38:18 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100298
Od: 2007-10-20
| Mikrostruktury społeczne.
Zróżnicowania społeczeństwa. Struktura społeczna makro i mikro.
Definicje społeczeństwa.
Ontologia społeczeństwa, czym jest społeczeństwo?
Ontologia – dział filozofii zajmujący się ogólną teorią bytu, charakterem i strukturą rzeczywistości.
Termin „społeczeństwo” pojawił się w literaturze z zakresu filozofii społecznej w XVIII w. Z czasem pojawiły się różne definicje społeczeństwa:
a) definicje ujmujące społeczeństwo jako zbiorowość terytorialną, ogół ludzi i form życia zbiorowego jakie występują w ramach danej zbiorowości terytorialnej (np. państwowej).
b) Definicje ujmujące społeczeństwo jako zbiorowości połączone określonym układem stosunków. Społeczeństwo nie jest mechanicznym zbiorem jednostek, lecz spójną całością, która charakteryzuje specyficzny dla niej układ stosunków społecznych, tworzących określone struktury.
c) Definicje ujmujące społeczeństwo jako ogół instytucji i urzędów społecznych, zapewniających ludziom zaspokajanie potrzeb, utrzymywanie kultury i jej rozwój, tj. upatrujące istotę społeczeństwa w fakcie istnienia w nim organizacji społecznej.
d) Definicje, nazywające społeczeństwem zespół grup i zbiorowości niezależnych od istniejących organizacji państwowych. Definicje te (nawiązuje do tradycji XVIII – XIX w.) przeciwstawiają społeczeństwo państwu.
Czynniki zróżnicowań społecznych:
1. zróżnicowania demograficzne
2. zróżnicowania narodowe, etniczne, językowe
3. czynniki o charakterze społecznym (role społeczne, wykonywany zawód)
4. sfera ekonomiczna (dochody, zasoby materialne) trójpodział – klasa wyższa, średnia, niższa
5. kultura (normy, wartości)
6. religia, wyznania
Związki między makrostrukturą i mikrostrukturą społeczną.
Makrostruktura – terminem makrostruktura określa się najczęściej charakterystyczny dla danego systemy społecznego układ klas, warstw i kategorii społecznych w odpowiedni sposób funkcjonalnie ze sobą powiązanych.
Mikrostruktura – na mikrostrukturę składa się całość istniejących w danej społeczności specyficznych dla niej wzorów wzajemnych oddziaływań (interakcji) stosunków społecznych, układ małych formalnych i nieformalnych grup (grupy rodzinne, rówieśnicze, zawodowe itd.). W układach mikrostrukturalnych przebiega proces socjalizacji jednostki, przyswajania wartości, norm i wzorów zachowań, wchodzenia w role społeczne. dzięki mikrostrukturze jednostki ludzie nabywają określone cechy społeczne, umożliwiające zrozumienie własnej roli w życiu zbiorowości i wypracowanie określonego sposobu widzenia świata i ustosunkowania się do niego. ( Dyoniziak, Mikułowski – Pomorski, Pucek „ Współczesne społeczeństwo polskie”).
Relacje między makro i mikrostrukturą społeczną:
(Jacek Szmatka „Małe struktury społeczne”)
Wzajemne oddziaływania:
a) dwustronność komunikowania się
b) związki emocjonalne
c) zaspokajanie potrzeb ludzi
d) działania jednostek
Ogólne strukturalne podziały społeczeństwa.
Struktura – układ elementów.
Strukturalizacja – strukturyzacja.
- społeczeństwo zorganizowane na zasadach zbliżonych do form organicznych (organicyzm) – Herbert Spencer (1820-1903) społeczeństwo jako organizm.
- morfologia i fizjologia Emile Durkheima (1858-1917)
- społeczeństwo jako system w ujęciu wieku badaczy a przede wszystkim Parsona (1902-1979)
- teoria strukturyzacji Anthony’ego Gidolensa (2002)
Próbując określić ogólną strukturę społeczną Domański stwierdza:
- w najogólniejszym zarysie jest ona uporządkowana całością, określonym układem warunków między elementami składowymi, rolami, pozycjami, kategoriami społecznymi i instytucjami
- pojęcie to określa trwałe formy – wzory zależności tworzących strukturę nie podlegają nagłym zmianom w czasie, cechuje je ciągłość
- irmamentnym stanem struktur społecznych jest dynamiczna równowaga. Jest to układ będący w „ruchu”, stale funkcjonujących organizacji, kategorii społecznych, jednostek podejmujących konkretne działania
- struktura społeczna jest całością fundamentalną, znaczy to, że jej ogniwa stanowią konstrukcję, którą wypełniają formy życia społecznego.
Związki między działaniem jednostek a mikrostrukturą. Znaczenie mikrostruktur w kształtowaniu się społeczeństwa obywatelskiego.
Mikrośrodowiska i kręgi społeczne.
Mikrośrodowisko to mała zbiorowość, w której jednostka uczestniczy w dłuższym lub krótszym okresie czasu, spełniając różne role.
Mikrośrodowisko współtworzą również inne jednostki spełniające swoje role.
Jednostka zwykle uczestniczy w kilku lub kilkunastu mikrośrodowiskach, zwanych także kręgami społecznymi:
Kręgi przyjacielskie, sąsiedzkie, koleżeńskie, kręgi w zakładzie pracy, kółka zainteresowań, kluby itp. Jako mikrośrodowiska ( Dyoniziak, Mikułowski – Pomorski, Pucek).
- mikrośrodowiska (kręgi społeczne) przeważnie nie maja tak wykrystalizowanej struktury wewnętrznej jak grupy
- w związku z tym wywierają mniejszy wpływ na swoich członków, np. nie kontrolują ich tak jak grupa
- wyodrębniają się układem wzajemnych oddziaływań, mniejszą rolę odgrywa poczucie odrębności od innych
- wytwarza się jednak atmosfera wzajemnej solidarności, a także presja na określony sposób zachowania
- ważną rolę może spełniać przywódca opinii. Rolę tę może spełniać osoba ciesząca się
U innych autorytetem (kwalifikacje intelektualne i moralne, pozycja społeczna, dostęp do źródeł informacji)
- lider może wywierać duży wpływ na opinie, przekonania, poglądy w różnych kwestiach, a także na zachowania innych.
- często mikrośrodowisko (krąg społeczny) kształtuje poglądy jego uczestników w różnych kwestiach społecznych. One współkształtują tzw. Opinię społeczną (publiczną).
Mikrośrodowiska społeczne (kręgi) są ważnym elementem mikrostruktury społecznej. Cechuje je znaczna płynność i zmienność. Zmieniają się role społeczne realizowane przez jednostki, zmieniają się ich mikrośrodowiska (kręgi).
Mikrośrodowisko społeczne w ujęciu interakcyjnym i funkcjonalnym.
I. Istotne założenia interakcjonizmu.
1. jednostka podmiotem autonomicznym, autorem konkretnych działań, czyli działań podmiotowych.
2. jednostka decyduje o kierunku działań podmiotowych.
3. działania jednostki są podstawą konfiguracji społecznych struktura, jak stwierdzał Blumem, jest wyemancypowana przez działające podmioty.
4. dwustronność relacji z innymi stanowi istotę interakcyjności.
5. środowisko życia jednostki jest częścią interakcji.
II. Ujęcie strukturalno – funkcjonalne.
W ujęciu strukturalno – funkcjonalnym zachowanie jednostki jest funkcją pełnionych przez nią ról społecznych. Role klasyfikują i porządkują rzeczywistość społeczną dzięki temu, że określają jak powinna zachowywać się osoba zajmująca dane pozycje, pozwalają orientować się czego można oczekiwać w poszczególnych sytuacjach.
Role to coś zewnętrznego w stosunku do człowieka, to rodzaj stwarzanych przez społeczeństwo gotowych ubrań, czy raczej gorsetów, które człowiek decyduje się nosić, bądź do których noszenia jest zmuszony. Tak rozumiana rola pozwala rozpatrywać zbiorowość jako układ ról, a nie jako zbiór osób. Osoby mogą się zmieniać, natomiast układ pozycji i ról pozostaje w zasadzie niezmieniony i to on tworzy strukturę zbiorowości. (Szacha).
M=f(N,GP)
Schemat z zeszytu
Mikrośrodowiska jako efekt zespołu ról społecznych jednostki.
Merton interpretował zespół ról jako komplet stosunków jednostki z innymi, zespół ról które jednostka posiada dzięki zajmowaniu poszczególnego statusu społecznego. Analizując mechanizmy stabilizacji zespołu ról Merton wymieniał min. Zróżnicowanie stopnia zaangażowania w relacje pomiędzy ludźmi współtworzącymi zespół ról. Np. relacje nauczyciela z uczniami, innymi nauczycielami, personelem administracyjnym szkoły itd. Każda z osób współtworzących zespół ról może być w to w różnym stopniu zaangażowana, co ma określone konsekwencje, gdy chodzi o interakcje danej jednostki z innymi współtworzącymi zespół ról. Te relacje między daną jednostką i innymi osobami współtworzącymi zespół jej ról, jak się wydaje, można uznać jako interakcje społeczne tworzące mikrośrodowisko społeczne jednostki.
Do tego mikrośrodowiska należą niewątpliwie interakcje z tymi osobami, z którymi relacje są najintensywniejsze: np. koleżeńskie czy przyjacielskie np. stosunki nauczyciela z niektórymi członkami ciała pedagogicznego, silniejsza emocjonalnie więź z uczniami interesującymi się przedmiotem wykładanym przez danego nauczyciela.
Do mikrośrodowiska danej jednostki należą niewątpliwie interakcje z innymi osobami w innych środowiskach, z którymi jednostka współrealizuje inne role, np. w grupie towarzyskiej, w grupie miłośników filmu, muzyki, czy teatru itd.
Można więc przyjąć, że mikrośrodowisko społeczne jednostki ma bliższe i dalsze kręgi.
Schemat z zeszytu
Mikrośrodowisko jako element sieci społecznej.
Pojęcie sieci społecznej ujmuje się w literaturze:
- jako sieć relacji poprzez swobodny dostęp do uczestnictwa w różnych kręgach, grupach, organizacjach będących przedmiotem zainteresowania jednostek
- takich relacji może być potencjalnie wiele
- wzajemne relacje w sieci, np. poprzez Internet mogą być krótkotrwałe i mało „osobowe”
- zdaniem Castella poszukiwanie głębszych kontaktów interpersonalnych odbywać się może tylko poza rzeczywistością wirtualną.
Sieciowe relacje między ludźmi niewątpliwie mają duży wpływ na zmiany zachodzące w mikrośrodowisku społecznym jednostek.
Znaczenie mikrośrodowisk w kształtowaniu się społeczeństwa obywatelskiego.
Pojęcie społeczeństwa obywatelskiego:
Określenie słownikowe
(Civie society). Istnieje kilka konkurencyjnych definicji tego pojęcia. Większość badaczy uważa, ze społeczeństwo obywatelskie wiąże się z uczestnictwem dobrowolnym stowarzyszeniach, zrzeszeniach i związkach zawodowych itp. (Słownik Socjologii i Nauk Społecznych)
Obywatelski element społeczeństwa to struktura czy „sieć” instytucji, działań i podzielanych przekonań, która wiąże jednostki, agregaty, grupy i instytucje z centralnymi reprezentatywnymi instytucjami, przez to ze społeczeństwem jako całością i ze sobą nawzajem (Sibilis). To „przestrzeń na zewnątrz rodziny, władzy państwowej czy obszaru regulowanego mechanizmami rynkowymi, w której ludzie dobrowolnie zrzeszają się, aby działać na rzecz wspólnego dobra”.
Cechy społeczeństwa obywatelskiego.
1. podmiotowość społeczeństwa – chcemy włączyć się w życie społeczne z wyjątkiem protestów, strajków.
2. samoorganizacja – np. rodzice dzieci młodych, istotną rolę odgrywają inicjatorzy (zaufanie, solidarność)
3. dominujące wartości i normy życia społecznego (relatywizm). Spoiwo życia społecznego
4. rozumienie istoty dobra społecznego (kultura życia społecznego, aktywne uczestniczenie w życiu społecznym)
5. istnienie dużej ilości organizacji (związki, stowarzyszenia, kluby).
Relacje „ja” z innymi.
Pojęcie „ja”
„Ja” obejmuje własne ciało (oraz jego obraz i ocenę), wiedzę o sobie (czyli strukturę ja), tożsamość (która nadaje poczucie ciągłości ja w czasie i zmieniających się sytuacjach oraz odróżni nas od innych) a także zdolność i skłonność dokonywania wyborów.
Ja jest luźną strukturą różnych ról i tożsamości społecznych, przekonań na własny temat i samoocen oraz wartości i celów uznawanych za własne (Wojcieszke).
Współczesny człowiek żyje w kalejdoskopowym świecie, często zmieniając pełnione role i wykorzystywane zajęcia, miejsce zamieszkania i otoczenie społeczne. dlatego ja i tożsamość stały się obecnie większym problemem niż były jeszcze niedawno kiedy większość ludzi spędzała całe życie w tym samym miejscu w sensie geograficznym i społecznym, z tymi samymi ludźmi, których nie wybierała, wykonując tę samą pracę, słowem ani nie zmieniając, ani nie wybierając swojej tożsamości (Baumeister).
Tory Higgins wykazał, że obok ja realnego ludzie dysponują także „ja idealnym” i „ja powinnościowym”. Ja idealnie oznacza to, jaki człowiek chciałby być, a więc pragnienia, nadzieje, aspiracje, podczas gdy ja powinnościowe oznacza, to jaki człowiek swoim zdaniem powinien być, a więc przekonania o obowiązkach, powinnościach i obligacjach.
Funkcje interpersonalne „ja”.
Tożsamość osobista (personal identity) – doświadczanie siebie samego jako niepowtarzalnej jednostki różniącej się od innych jednostek: wiąże się z podziałem świata społecznego na kategorie „ja – inni” i wyodrębnianiem wiedzy o własnych cechach, które najsilniej odróżniają jednostkę od innych członków własnej grupy (Wojcieszke).
Jaźń – William James (1890) zidentyfikował trzy składniki doświadczenia jaźni: ja materialne (jaźń cielesną wraz z otaczającymi je obiektami fizycznymi), ja społeczne ( świadomość jednostek dotycząca jej reputacji w oczach innych), ja duchowe (jaźń kontrolująca prywatne myśli i uczucia. James, podkreśla Zimbardo, uważał, że wszystko co ktoś skojarzył ze swoją świadomością, staje się w pewnym sensie częścią jaźni.
Centralność „ja” – przyjmowanie ja zamiast innych jako układu odniesienia, postrzeganie środowiska społecznego głównie z punktu widzenia „ja” (Ziller).
Samoocena – afektywna relacja człowieka na samego siebie. Ludzie pragną o sobie dobrze myśleć. Pozytywna samoocena jest dla jednostki pożyteczna, ponieważ przyczynia się do osiągania przez nią różnego rodzaju celów: jest buforem chroniącym jednostkę przed lękiem (Wojcieszke).
Codey kładł szczególnie silny nacisk na emocjonalny stosunek do siebie, napawanie się sobą, ciągłe podkreślanie „ja”, „mój”, „mnie”, „ja myślę i czuję to i to”, „ja chcę, zamierzam” itp.
Zdaniem Zilllera samoocena to postrzeganie własnej wartości w określonym kontekście społecznym. Samoocena nie ma charakteru absolutnego, wynika z porównań z innymi (jaźń odzwierciedlona).
Autoafirmacja – podkreślanie ogólnej wartości własnej osoby, szczególnie przez ekspresję wartości, z którymi jednostka się utożsamia (Wojcieszke).
Autowaloryzacja – dążenie do obrony, podtrzymania lub nasilenie dobrego mniemania o sobie (Wojcieszke). Obejmuje min. wypowiadanie pozytywnych sądów o sobie, podkreślanie swoich pozytywnych zalet, stwarzanie wrażeń bycia lepszych od innych, dążenie do sukcesów a unikanie porażek.
Funkcje interpersonalne „ja”.
Ocena samego siebie a relacje z innymi:
Ziller analizował wpływ silnej i wysokiej samooceny na zachowania społeczne. stwierdzał min., że:
- zachowania społeczne osób o wysokiej samoocenie mogą być bardziej spójne niż zachowania osób o niskiej samoocenie, np. osoba o niskiej samoocenie, odznaczająca się nieśmiałością, odczuwa przymus reagowania na wielu innych, co prowadzić może do braku logiczności w jej zachowaniach
- osoby o wysokiej samoocenie, jeśli w przeszłości doświadczyły społecznego poparcia i doznały wzmocnienia od innych, sami dostarczają samowzmocnienia; taka tendencja może nie wystąpić u osób o niskiej samoocenie
- osoby o niskiej samoocenie są bardziej podatne na wpływ innych (konformizm); jednak osoby o wysokiej samoocenie w konkretnej sytuacji społecznej mogą uważać konformistyczne zachowanie za nie zagrażające ich „ja”.
Autoprezentacja: kształtowanie (kontrola) sposobu, w jaki postrzegają nas inni ludzie; manipulacja wrażeniem wywieranym na innych. Powołując się na wyniki kilku badaczy Wojcieszke podkreśla, że duża część autoprezentacji motywowana jest:
a) osiąganiem materialnych i społecznych korzyści, których pozyskiwanie jest uzależnione od innych
b) autowaloryzacji, czyli utrzymywania i/lub podwyższenia poczucia własnej wartości
c) kształtowania pożądanej tożsamości osobistej.
Teatralizacja zachowań – Erring Hoffman, autor książki „Człowiek w teatrze życia codziennego”, porównuje życie społeczne do spektaklu teatralnego, wprowadzając rozróżnienie między sceną i kulisami interakcji. Na scenie ludzie świadomie kontrolują gesty i świadomie nimi manipulują, by wywołać pożądany przez siebie efekt, pożądaną reakcję innych. Natomiast za kulisami trochę się odprężają i mogą pozwolić sobie na odrobinę swobody i prywatności. Wszyscy jesteśmy w jakiejś wierze aktorami na scenie życia społecznego, tak kierujemy przekazem naszych gestów, aby zaprezentować się w określonym świecie, jako ktoś, kto zasługuje na określone reakcje innych ludzi. Oczywiście niektórzy z nas są lepszymi aktorami od innych, ale wszyscy jesteśmy wykonawcami, którzy zajmują się wysyłaniem gestów. Często jest to bezwiedne posługiwanie się metodami odwołującymi się do środowiskowych obyczajów, czy nawyków językowych.
Asertywność: umiejętność obrony własnych praw, interesów i poglądów bez uciekania się do agresji. „Asertywność jako sposób na niepodawanie się wpływom społecznym jest jednak trudna, a często i nieskuteczna, bowiem świadoma nie uległość wymaga jasnego rozeznania, że oto zostaliśmy poddani jakiemuś naciskowi innego człowieka. Liczne przypadki wpływu społecznego polegają jednak na uleganiu autobiograficznym i niekontrolowanym działaniu, a więc także wtedy, kiedy człowiek stanowiący przedmiot nacisku czy manipulacji w ogóle nie zdaje sobie sprawy z ich występowania. Stąd też sama umiejętność powiedzenia „nie” jawnemu naciskowi często nie wystarcza do przeciwstawienia się manipulacji – konieczna jest także umiejętność wykrywania i przerywania pewnych automatyzmów” (Wojcieszke).
Tożsamość społeczna: doświadczanie samego siebie jako członka grupy, z którą człowiek się utożsamia, różniącej się od innych grup społecznych: wiąże się z podziałem świata społecznego na kategorie „my”, „oni” (Wojcieszke).
Prospołeczne zachowania – działania ukierunkowane na korzyści poza osobiste – dobro innych jednostek, społeczności, ogółu (Wojcieszke).
Zdaniem Janusza Reykowskiego zachowania prospołeczne psychologia humanistyczna uznaje jako składnik natury ludzkiej, natomiast, neobehawioryzmu jako wynik bilansu „zysków i kosztów”.
| | | | | Magda | 14.04.2008 23:38:34 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100299
Od: 2007-10-20
| POLITYKA SPOŁECZNA
| | | | | Magda | 14.04.2008 23:38:49 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100300
Od: 2007-10-20
| POLITYKA SPOŁECZNA
Polityka społeczna to zarówno oddziaływanie państwa jak i nauki. Polityka społeczna jest powiązana z innymi dziedzinami, związana jest z demografia, z ekonomią i polityką gospodarczą, statystyką, filozofią, etyką, prawem, medycyną, psychologią. Cel polityki społecznej – jawnym celem jest łagodzenie ostrości kwestii społecznych, podnoszenie dobrobytu społecznego. Niejawny cel – kształtowanie właściwego rozwoju społecznego. Istnieje polityka socjalna (często mylona z polityką społeczną, która skierowana jest do wszystkich). Działalność charytatywna – dla potrzebujących. Nurty definicji polityki społecznej:
- definicje administracyjne – (państwo prowadzi politykę społeczną)
- nurt ekonomiczny – (przydatność prowadzeni9a polityki z punktu widzenia ekonomii – wolny rynek, który nie działa poprawnie i trzeba go wspierać)
- nurt socjologiczny – polityka społeczna jako oddziałująca na społeczeństwo.
Modele polityki społecznej.
Podział Titnussa ze wzg na politykę społeczną a gospodarkę rynkową:
1. marginalny lub rezydualny
potrzeby jednostki powinny być zaspokajane przy pomocy rynku, przy pomocy rodziny. Polityka społeczna tam gdzie zawiodły oba mechanizmy.
2. motywacyjny, służebny lub wydajnościowy
programy socjalne jako potrzebny dodatek
3. instytucjonalno – redystrybucyjny
duża waga Pd społ. Polityka państwa ma udostępnić wszystkim obywatelom dostęp do świadczeń.
Furnis i Iilton:
1. państwo pozytywne – ma chronić właścicieli kapitału przed kłopotami: nieprzewidywalność rynku, żądaniami robotników. Ubezpieczenia przerzucają odpowiedzialność.
2. państwo bezpieczeństwa socjalnego – zapewnia minimum socjalne obywatelom.
3. nie ogranicza się do zapewniania minimum, ale dąży do wyrównania poziomu życia.
Mirosław Książopolski:
1. liberalny
2. motywacyjny
3. instytucjonalno – redystrybucyjny.
Najważniejsze pojęcia polityki społecznej.
Pojęcie potrzeb – poziom 1 - związany z rozpatrywaniem człowieka, jego osobowości, biologii; poziom 2 – potrzeby związane z rolami społecznymi; poziom 3 – odnoszący się do potrzeb duchowych, biologicznych; poziom 4 – techniczny, potrzeby przez pryzmat zaspokojenia.
Poziom 1 – Reykowski. Potrzeba to brak czegoś. Elementarne.
Poziom 2 – potrzeby kulturowe.
Poziom 3 – praca zgodna z kwalifikacjami, odpowiednie wynagrodzenie.
Sprawiedliwość społeczna – może być rozumiana różnie.
Ravls – II zasady. Jednostka ma dostęp do swobodnego wybory, z zachowaniem praw człowieka, dobra powinny być po równo, z wyjątkiem (gdy nierówny podział jest na korzyść upośledzonych).
Walzer – każde dobro spełnia w społeczeństwie określoną rolę, podział dóbr jest sprawiedliwy lub nie, ale społeczeństwo decyduje, jaki podział jest sprawiedliwy. Społeczeństwo przystosowanej równości.
Kwestia społeczna – aktualne problemy społeczne. 3 rozumienia:
- to co tworzy stan napięcia w społeczeństwie
- takie problemy, które wynikają z niedostosowania organizacji do życia zbiorowego
- generują sytuacje krytyczne.
Dobrobyt – poziom życia, warunki życia. Jest względny.
Jakość życia - …
Świadczenia społeczne – uzupełnianie pensji dochodami, których nikt nie liczy (zniżki na bilety, państwowe szkoły). Zakres jest różny (emerytury, renty – socjalne, konsumpcja społeczna – całe społeczeństwo).
Formy świadczeń – stypendia, renty.
Domy dziecka, szpitale, sprzęt rehabilitacyjny, mieszkania socjalne.
Usługi – np. pomoc do starszej osoby, pomoc społeczna, pogotowie, przychodnie, dofinansowane kolonie, szkoły.
Inne świadczenia – pożyczki, ulgi podatkowe, sprzęt dla sportowców.
3 metody zabezpieczenia społecznego:
- ubezpieczeniowa
- zaopatrzeniowa
- opiekuńcza
HISTORIA – działalność charytatywna.
STAROŻYTNOŚĆ
Starożytna Grecja, starożytny Rzym – stosunkowo zurbanizowane miasta, ludność Rzymu liczyła około miliona osób.
Starożytna Grecja .
Nie ma polityki społecznej. Z wyjątkiem Sparty i Krety. Działalność charytatywna – patronami byli bogowie. Filantropia. Prometeusz. Platon i Arystoteles – filozofia, opierali ją na istnieniu wspólnoty. We wspólnocie ważna była pomoc słabszym. 3 aspekty wg Platona:
- w powitaniu
- gdy ktoś pomaga słabszemu
- gdy się lubi urządzać przyjęcia.
Grecy cenili filantropię sędziów, sprawiedliwych, ludzkich. Łożenie na chóry, flotę i wykupieńcy (niewolnicy). Na Krecie i w Sparcie społeczeństwo regulowało wiele spraw. W Sparcie np. rodzenie dzieci, państwo wskazywało, które dziecko wychować, a które zrzucić ze skały, wychowanie dzieci (chłopców), np. musieli umieć kraść.
Na Krecie – wspólne posiłki społeczeństwa, wychowanie młodzieży, pomoc chłopom.
Rzym
Polityka prowadzenia przez władzę. Działalność na rzecz biedniejszych obywateli (nie tak charytatywna).
Święta Saturnaliów. Raz w roku na tydzień odwrócenie hierarchii, brak wyroków sądowych, darmowe igrzyska, nie osadzanie więźniów.
W I w p.n.e. – brak zaciągu do wojska. Aby wzmocnić dzieci i wojsko cesarz wprowadza alimentację dla ubogich rodzin na wychowanie dziewcząt do lat 15 i synów do lat 18.
Fruneutacje – rozdawnictwo zboża ze spichrzów państwowych. 20-30% budżetu.
Darmowe łaźnie, biblioteki. Filantropia, uczty dla ludzi, prawo Rzymskie. Prawa znoszące zadłużenie.
ŚREDNIOWIECZE
Feudalizm. Nie ma obywateli i niewolników. Senior opiekuje się wasalem, ale wasal składa przysięgę, na każde wezwanie. Stąd brak polityki społecznej. Więzy osobiste. Problemy z żebractwem, ubóstwem. Nowa religia – chrześcijańska – święta wymiana (za dobre uczynki nagroda zbawienia). Jałmużna, pomoc biednym. Kościół pilnuje dobroczynności. Pomoc bliźniemu w potrzebie. Wyprawy krzyżowe. Zakony szpitalne. Zakony dobroczynne – I w IV w biskupa Bazylego. Osiedle Bazyliada: szpital. Zakon Trynitarzy – wykupywał jeńców lub wymieniał braci na nich. Zakony Dominikanów i Franci – Szkanów XIII w. W XII i XIII w na zachodzie Europy rozwój miast. Opieka nad swoimi mieszkańcami. Cechy i gildie.
Gildia – związek kupców. Partacz – rzemieślnik poza cechem. Szpitale. Powstawały kraje. Początki ustaw – Islandia – najstarsza demokracja. Państwo ma się opiekować, gmina ma się opiekować. W Anglii (XII i XIII w) pierwociny ubezpieczeń społecznych. Reformacje. Okres reformacji. Powstają nowe prace dotyczące ideałów społecznych. Anglia, Holandia, Niemcy – kościół katolicki traci swoje dobra. Doktryna protestancka a katolicka. Do zbawienia wiara a nie uczynki. Brak świętej wymiany. Element zniechęceń. Każdy jest zbawiony lub potępiony od urodzenia. Kalwini są przeciw uczynkom. Jak wiedzie ci się w interesach to jesteś zbawiony. Jak pomagamy biednym to sprzeciwiamy się woli boskiej. Przeciwieństwo doktryny dobroczynności. Biednych nie wspierać, trzeba ich reedukować, ciężka praca. Rozpoczyna się okres represyjnej kontroli nad biednymi. Zakaz żebractwa, nakaz posiadania pozwolenia na żebractwo. Domy pracy przymusowej – rodziny oddzielnie. Wyrzuca się ich z gminy. Genewa rządzenia przez Kalwina. Kościoły wyznaczały jak się ubierać, jak modlić, co jeść, zakaz zabaw i rozrywek. Władza w krajach protestanckich musiała przejąć za kościół problemy. Akceptacja szpitali. Zajmowanie się biednymi. Oddzielnie dla ubogich i chorych. Rozdzielona pomoc osobom, które nie mogą same się utrzymać. Kościół katolicki. Na skutek reformacji… bractwa pobożne – działalność charytatywna. Nowa działalność – bezpłatne nauczanie. Szkoła formuje ideologię na resztę życia. Sieć szkół: kolegia Jezuickie. Nauczanie kościelne. Zakon Piorów – niezamożna młodzież.
I Etap polityki społecznej – edukacja.
Zmniejszenie się roli kościoła i zwiększenie roli państwa. Początek w Anglii. W 1601 r. Akt Elżbietański powoduje, że ubodzu zostają umieszczeni w domach pracy przymusowej. Pracują przymusowo, bezpłatna praca. Manufaktury. Akt Elżbietański zlikwidowany w okresie międzywojennym (domy też). Nowe instytucje – Resocjalizacja. XVI w . uczenie na dobrych członków społeczeństwa.
Amsterdam – dla młodocianych prostytutek, złodziei. Nie karać tylko wychować. Dom poprawy. Inny tryb myślenia o przestępcach.
XVII w – Zycie pomiędzy dwoma światami. Świat się błyskawicznie zmienia. Biurokracja, rola państwa. Hobbes i Loche. Teorie umowy społecznej. Zmienia się gospodarka z lokalnej na narodową. Państwo zaczyna ingerować w gospodarkę. Zmienia się stosunek do własności.
Własność – prawa, jest święta. ( Polska XVI w).
W XVIII w rodzi się zorganizowana działalność charytatywna wśród ludzi świeckich. Bractwo Miłosierdzia (ok. XVI w) – kobiety. Mniej męskich bractw. Katolicki system opieki społecznej. W XVIII w zmiana stosunku do opieki zdrowotnej. Publiczny system ochrony zdrowia. Szpitale dla ubogich, rozwój medycyny, rozwija się chirurgia, później i zamożni. Stopniowo, profilaktyka. W Anglii I ustawa o zdrowiu publicznym.
- Wielka Rewolucja Francuska WRF
- Rewolucja Przemysłowa
WRF – pojęcie równości i obywateli wobec praw. Państwo ma obowiązki względem obywateli, obowiązek zbiorowej pomocy wobec nieszczęśliwych obywateli. Praca itp. Zniesiono niewolnictwo.
Rewolucja Przemysłowa – manufaktury w fabryki. Produkcja fabryczna – dużo i tania. Praca bez kwalifikacji. Praca w mieście, ze wsi ludzie do miasta, gwałtowna urbanizacja. Wielkoprzemysłowa klasa robotnicza. Skutki społeczne: trzeba wyrzucić ludzi ze wsi, regulacje pracy dzieci i kobiet w przemyśle 1805 r, inspektorzy. Ustawy o godzinach pracy nie chroniły mężczyzn. Związki zawodowe – niszczenie maszyn, delegalizacje związków zawodowych. 1848 r. „Manifest Komunistyczny”. Zaczęto podwyższać płace robotnikom brytyjskim.
Niemcy – (za czasów Bismarcka) twórca państwa opiekuńczego. Zmienił sytuację świata pracy. Prawo wyborcze. Przeciw socjalizmowi – ustawa. Wojna z Francją. Gwarancja dostatniego życia dla robotników, płaci pracodawca kolejne ubezpieczenia na wypadek choroby 1883 r.
Ubezpieczenia na wypadek wypadku 1884 r. odszkodowanie za wypadek przy pracy.
Ubezpieczenie 1889 r. na wypadek starości i inwalidztwa – renty i emerytury.
Skrócono czas pracy, postępowe ustawodawstwo socjalne. Inne państwa rozumieją – ubezpieczenia. Wzrasta wydajność pracy, pruska droga do kapitalizmu. Władza musi interweniować, żeby łagodzić kryzysy. Wielka Brytania – demokracja. System opieki społecznej nie wpływał na status społeczny w przeciwieństwie do Niemiec.
Reformy w Wielkiej Brytanii – progresywny system podatkowy.
W 1909 r. – Akt Elżbietański, raport mniejszości – zmniejszenie aktu Webb.
Skandynawia – Szwecja, masowa migracja. 1913 r. – system ubezpieczeń. Zaczyna tworzyć się system opieki społecznej, opieka nad sierotami, sieroty nie mają praw. Chorzy psychicznie też nie.
W 1964 r. w Genewie – I Międzynarodowa organizacja charytatywna – Czerwony Krzyż.
| | | | | Magda | 14.04.2008 23:39:07 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100301
Od: 2007-10-20
| Socjologia kultury. | | | | | Magda | 14.04.2008 23:39:22 |
Grupa: Moderator
Posty: 72 #100303
Od: 2007-10-20
| Socjologia kultury.
Kultura symboliczna jako system znaków.
Znak – wszelkie wydarzenie lub przedmiot powiązany w doświadczeniu jakiejś żywej istoty z przedmiotem lub wydarzeniem, do którego się odnosi (Kłoskowska). Istotą znaku nie jest sam znak, ale zjawisko przezeń oznaczone, tym niemniej to znak jest bezpośrednio dostępny poznaniu.
Badaniem znaków zajmuje się dział filozofii zwany semiotyką.
Znakami posługują się wszelkie istoty żywe nie posiadające jakichkolwiek zdolności percepcyjnych umożliwiających powiązanie formy ze znaczeniem.
Istnienie znaku wymaga procesu interpretacji. Stąd w obszarze zainteresowania socjologii kultury nie mieszczą się znaki o charakterze biologicznym (kod genetyczny), czy informatycznym.
Rodzaje znaków:
- indeksy – (łac. Index – palec wskazujący, donosiciel) – znak wskazujący coś, co znajduje się w jego bezpośredniej bliskości. Powiązanie jego formy ze znaczeniem następuje wg zasady przyległości. Indeksami mogą być także inne rodzaje znaków – warczenie zdenerwowanego psa, zaczerwienienie twarzy zmęczonego człowieka, bełkotliwa mowa osoby „pod wpływem”. Sprawia to, że indeksy są formą znaków najczęściej wykorzystywaną przez istoty żywe.
- ikony – (gr. Ekon – obraz) – wizualny, fonetyczny lub jakiś inny podlegający percepcji wizerunek oznaczanego przedmiotu ( Tabakowska). Powiązanie jego formy ze znaczeniem następuje na zasadzie podobieństwa.
- symbole – (gr. Symbolom – „znak rozpoznawczy”) – znak, którego związek z reprezentowanym obiektem opiera się wyłącznie na konwencji.
Do niedawna zakładano, ze wyłącznie człowiek potrafi posługiwać się symbolami. Jednakże odkrycia etologii w ostatnich dziesięcioleciach podważyły ten pogląd. Systemami symbolicznymi posługują się także zwierzęta (małpy, walenie, pszczoły).
Połączenia między znakami w obrębie kultury na ogół mają charakter bardziej złożony i rzadko są wyłącznie indeksami, ikonami czy symbolami. Często SA połączenia tych trzech systemów do określania związków między znakiem a znaczeniem.
„Trójkąt Ogdena – Richarda.”
Osobną kwestią jest, na ile tak budowany system znaków odnosi się do rzeczywistości na obszarze językoznawstwa problem ten jest opisywany przy zastosowaniu tzw. „trójkąta Ogdena – Richarda” schematycznie ujmującego zależność między znakiem, myślą a desygnatem (ten schemat jest wykorzystywany także w socjologii kultury).
Pojęcie (myśl)
/ \
symbol (znak) odniesienie (desygnat)
Niektóre ze szkół funkcjonujących we współczesnych naukach społecznych interesują się wyłącznie lewym ramieniem tego trójkąta obrazującym związek między znakiem a pojęciem.
Pojęcie (myśl)
/
Symbol (znak)
Ich przedstawiciele są zainteresowani wyłącznie określeniem związku między pojęciami a symbolami, wstrzymując się jednocześnie od sądów, na ile są one powiązane z desygnatami występującymi w świecie zewnętrznym. Do tego kierunku można zaliczyć strukturalistów ze szkoły kopenhaskiej, czy B Lee Whorfa (hipoteza Sapira – Whorfa).
Tych niemniej dla socjologii kultury taki stan rzeczy jest niezadowalający ze względu na niemożność uchwycenia w nich związków między kulturą jako systemem symboli a realiami społecznymi. Stąd najbardziej adekwatne wydaje się w tym przypadku zastosowanie uzupełnianego trójkąta Ogdena – Richarda (Kordela).
Pojęcie (myśl)
/ \
Symbol (znak)_ _ _ _ _ _odniesienie (desygnat)
Kultura: system i konkretne działanie.
Kolejnym problemem elementarnym w socjologii kultury jest odróżnienie systemu znaków od konkretnego ich zastosowania.
W tej kwestii na ogół stosowane jest zapożyczone ze strukturalizmu językoznawczego rozróżnienie na „język” i „mowę” (F. de Sanssure).
|
 | Strona: 1 / 1 strony: [1] |
| << Pierwsza | < Poprzednia | Następna > | Ostatnia >> |
| Aby pisac na forum musisz sie zalogować !!! |
|